Volgens Wikipedia houdt kansberekening zich bezig met situaties waarin het toeval een rol speelt, met als gevolg dat er geen zekerheid is over allerlei uitkomsten. En exact die woorden omschrijven voor mij hoe het soms voelt om een glutenvrij dieet te volgen.
Wanneer is toeval echt toeval?
Wanneer toeval een rol speelt in een situatie, heb je zelf niet alle touwtjes in handen. Bij een glutenvrij dieet kan ik meerdere van zulke situaties noemen:
- Je bent uit eten en op dat moment staat er ‘toevallig’ een kok in de keuken die net niet alle fijne kneepjes weet van het strikte bereiden;
- Je woont samen met anderen in een huis en er blijft ‘toevallig’ een kruimel achter op een bord of aan het bestek;
- De ingrediënten van een product zijn ‘toevallig’ veranderd omdat dat de fabrikant beter uit kwam (oké, vaak veranderen die met een duidelijke reden. Maar als consument kan het voelen als toeval/onverwachts)
Nu kun je je bij bovenstaande situaties natuurlijk afvragen in hoeverre het echt toeval is. Je kunt de touwtjes toch deels zelf in handen nemen, ben ik van overtuigd. Door de kok uit het eerste voorbeeld (tot het irritante toe) instructies te geven en zaken uit te leggen. Door je bestek en borden goed af te wassen en desnoods nog eens extra af te spoelen. Dat laatste doe ik vaak wanneer ik in de keuken van een ander kook. En tot slot doet het veranderen van ingrediënten een beroep op glutenvrij-dieet-regel-1: ALTIJD ETIKETTEN LEZEN.
Geen zekerheid over de uitkomsten
Wanneer je een glutenvrij dieet volgt, ben je in bepaalde situaties echt onzeker over de uitkomsten. Ga je uit eten? Dan is het altijd maar de vraag of het goed gaat. Je bent dan afhankelijk van een ander en komt altijd pas achteraf erachter wat de uitkomst is. Ik noem uit eten gaan dan ook wel eens Russisch Roulette.
Die uitkomsten wil je het liefst zo goed mogelijk kunnen voorspellen. Je wilt er zekerheid over. Een bepaalde garantie dat je niet ziek wordt van uit eten gaan. Een garantie dat die ene vriend van je écht coeliakie-proof jouw maaltijd bereidt. Een garantie dat een bepaald product werkelijk minder dan 20 ppm gluten bevat.
De hele dag door kansberekenen
Om die uitkomsten toch deels in eigen hand te houden, ben ik op sommige dagen de hele dag onbewust bezig met kansberekening. Ligt er op tafel een schaal aardbeien die in theorie glutenvrij zijn? Oké, heerlijk! Maar hoe groot is de kans dat iemand anders er al met zijn handen aan heeft gezeten? Hmmm vrij groot. Ik besluit dan om ze toch te laten staan.
Ook op vakanties waar ik meerdere keren per dag buiten de deur ‘moet’ eten, ben ik aan het kans berekenen. Ik kan dan bijvoorbeeld besluiten om toch maar een safe ontbijtje in mijn hotelkamer te eten. Scheelt weer een kans om ziek te worden die dag.
Glutenvrij tarwezetmeel is ook zo’n goed voorbeeld. Opzich kan ik ertegen, maar niet teveel boterhammen per dag. Wanneer ik op een dag als ontbijt én als lunch boterhammen eet van glutenvrij tarwezetmeel is de kans groot dat ik er last van krijg. Die kans is veel kleiner, wanneer ik het beperk tot 1 of 2 boterhammen per dag. De kans dat ik van een boterham van glutenvrij tarwezetmeel klachten krijg, is bovendien weer groter dan wanneer ik een klein koekje ervan eet. Maar helemaal zeker over de exacte uitkomst (de klachten die je daadwerkelijk gaat ervaren) ben je nooit.
Goh. Als je dit verhaal zo leest, zou je verwachten dat alle mensen met een glutenvrij dieet Einsteins zijn. Opzich is het natuurlijk geen hogere wiskunde. Het is gewoon een kwestie van op je hoede zijn, zo min mogelijk risico’s nemen en het belangrijkste: vooral genieten van de dingen die goed gaan! Juist doordat je zo op je hoede was.
